dinsdag 1 februari 2011

Een decennium Kleisterlee

Gerard Kleisterlee 10 jaar CEO bij Philips!

Binnenkort neemt Gerard Kleisterlee afscheid als president-directeur bij Philips.
Hij was de opvolger van Cor Boonstra die in 2000 in opspraak raakte vanwege een tweetal rechtzaken voor aandelenhandel met voorkennis.
Boonstra had, als commissaris bij Ahold, gehandeld in aandelen Ahold zonder dit te melden. Dat leverde uiteindelijk een veroordeling en boete op van € 135.000. Dat is natuurlijk een schijntje gezien zijn geschatte vermogen van € 90 miljoen.
In een andere rechtzaak ging het om aandelen Endemol die Boonstra op een cruciaal moment verhandelde kort voordat bekend werd dat Endemol overgenomen zou worden door het Spaanse Telefónica. Hij zou deze informatie gekregen hebben van zijn toenmalige vriendin Sylvia Tòth, die commissaris was bij Endemol. Hieraan heeft hij enkele honderd duizenden Euro’s verdiend. In de rechtzaken (ook hoger beroep) kwam het echter niet tot een veroordeling vanwege een gebrek aan bewijs. Natuurlijk zijn er geen notulen of bandopnamen van privégesprekken. Feitelijk had Boonstra wel veroordeeld moeten worden want er was gerede twijfel.
Bij een topman, met een voorbeeldfunctie, hoort onbesproken gedrag de norm te zijn!

Boonstra was ooit de medeoprichter van de SRV (inderdaad, de rijdende kruidenier). Een typische kruidenier let vooral op de kleintjes en in dit geval vooral zijn eigen financiële voordeeltjes. Daarna maakte Boonstra carrière bij Sara Lee en werd door Jan Timmer naar Philips gehaald, waar hij tot 2001 president-directeur is geweest. Philips had een imagoprobleem en Boonstra moest dit oppoetsen met een nieuwe
PR-campagne. Zo bedacht hij de slogan: “Let’s make things better”!
Het is wonderlijk hoe een kruidenier met een commerciële neus een high-tech bedrijf als Philips kan runnen. Een bekende uitspraak van Boonstra was dat hij het als zijn taak zag om “het bord met spaghetti (= Philips) te ontwarren”.
In de 5 jaar als bestuursvoorzitter heeft Boonstra wel de beurswaarde van het Philipsaandeel kunnen vervijfvoudigen, iets wat Kleisterlee helemaal niet is gelukt.

Kleisterlee heeft sinds 1974 bij Philips gewerkt en dus een lange staat van dienst met 37 dienstjaren. Hij heeft ook een technische achtergrond met afgeronde studie Elektrotechniek bij TU/e.
De NRC heeft zaterdag 29 januari 2011 in een artikel de bedrijfscijfers, gedurende die 10 jaar dat Kleisterlee president-directeur was, op een rijtje gezet.
De omzet daalde in 10 jaar tijd met ruim 20% tot € 24,4 miljard, de beurswaarde halveerde bijna tot € 22,8 miljard. Alleen de winstcijfers laten een groei zien van een verlies van € 2,5 miljard in 2001 tot € 1,5 miljard winst in 2010.
Dat is echter geen topprestatie als je daarbij bedenkt dat Kleisterlee in die tijd wel het personeelsbestand heeft afgeslankt met bijna 40% tot 119.000 werknemers.
Natuurlijk heeft Kleisterlee ze niet allemaal ontslagen, maar heeft hij veel Philips- onderdelen afgestoten of verkocht. Toen Kleisterlee begon in 2001 waren er nog ruim zes divisies en die zijn inmiddels teruggebracht naar drie, te weten healthcare, consumer lifestyle en lighting. Door de verkoop van bedrijfsonderdelen boek je eenmalig een flinke winst en als je daarnaast nog bezuinigd op de personeelslasten doordat je veel minder werknemers hebt, is dat geen topprestatie.
De beloning van Kleisterlee over die 10 jaar is wel heel riant geweest. Volgens het NRC ging het om € 25 miljoen in 10 jaar, waarvan 10 miljoen als salaris en de rest als bonussen (€ 8,4 miljoen), onkosten(?), verzilverde opties en aandelen in portefeuille. Kleisterlee heeft er ook voor gezorgd dat ondanks de daling van de beurskoers de aandeelhouders (waaronder hijzelf) niet tekort kwamen.
Hij verdubbelde het dividend in 10 jaar tijd!

De NRC redacteur kwalificeerde Kleisterlee als een stevige verbouwer die de organisatie flink heeft gestroomlijnd. Het stroomlijnen, afslanken en kleiner maken van een organisatie of kortweg saneren lijkt mij echter geen topprestatie!
De Raad van Commissarissen gaat echter over het toekennen van prestatiebonussen en volgens hun criteria heeft Kleisterlee kennelijk de bonussen wel verdiend.
Groei, aandeelhouderswaarde en rentabiliteit waren kennelijk geen prestatievereisten. In een “old boys network” gun je elkaar tenminste wat!
Het Philips van tegenwoordig lijkt in weinig meer op de sociale onderneming van de vorige eeuw . Toen zorgde Philips behalve voor werk en arbeidsvoorwaarden ook voor huisvesting, gezondheidszorg, verzekeringen, sportvoorzieningen en zelfs studiebeurzen voor kinderen van medewerkers.
Nu lijkt het motto alleen nog maar “lean” en dus ook “mean”!